Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

stramenta Col

  • 1 defundo

    dē-fundo, fūdī, fūsum, ere, I) herab- od. hinabgießen, -schütten, von oben eingießen, im Passiv sich herabergießen, herabströmen, a) übh.: ut sint fenestrae (die Fenster = die Leute im Fenster) contentae patulas defundere pelves, Iuven.: plurimus auster defundit imbres, Stat.: ovi et album et vitellum in vas defundendum est, Cels.: puteus brevis in tenues plantas facili defunditur haustu, Iuven.: ex uno fonte in occidentem orientemque defusi amnes, Sen.: et (arcus, Regenbogen) caelo defusum reddit aequor, gibt den herabgeströmten Regen dem H. zurück, Lucan.: donec abundanter defuso sanguine late procubuit moriens, Sil. – im Bilde, sic flumine largo plenus Pierio defundis pectore verba, Petron. poët. 5. v. 24 sq. – b) insbes.: α) einem Tiere in einen Körperteil von oben eingießen, einflößen, potionem, Veget. mul.: alqd in nares, in fauces, Veget. mul.: alqd per os, per dextram narem, Veget. mul. – β) spendend herabgießen, -schütten, spenden, aurea fruges Italiae pleno defundit Copia cornu, Hor. ep. 1, 12, 29. – u. als Libation, def. merum pateris (aus Sch.), Hor. carm. 4, 5, 33: Mercurio (dem M.) delibamenta, Val. Max. 2, 6, 8. – II) weggießen, bes. in ein anderes Gefäß abgießen, abschütten, abfüllen, aquam, Vitr.: aquam non omnem, Cato: omne ius, Col.: vinum, Hor. u. Pallad.: vina Manlio Torquato consule defusa, Porphyr. Hor. epod.: defusa Massica prisco cado, Gratt.: quibus vinum defusum de pleno (vom vollen Fasse) siet, Lucil. 1175: def. aquam in vas plumbeum, Col.: oleum in fictilia labra, Col.: ceram per stramenta, Col.

    lateinisch-deutsches > defundo

  • 2 defundo

    dē-fulguro, āre, herabblitzen, Auson. perioch. Iliad. 5.
    \
    dēfūnctio, ōnis, f. (defungor), I) die Überstehung, Verrichtung, Salv. de gub. dei 1, 8. – II) der Tod, Iren. 1, 21, 5 u. 1, 24, 1. Vulg. Sirach 1, 13 u.a. Eccl.
    \
    dēfūnctōriē, Adv. (defunctorius), leichthin, oberflächlich, causam suam agere, Sen. contr. 10, 3 (31), 18: petere alqd, Ulp. dig. 38, 17, 2.
    \
    dēfūnctōrius, a, um (defungor), leichthin gemacht, oberflächlich,Petron. 132, 10 u. 136, 5.
    \
    dēfūnctus, ūs, m. (defungor), der Tod, Tert. adv. Valent. 26.
    \
    dē-fundo, fūdī, fūsum, ere, I) herab- od. hinabgießen, -schütten, von oben eingießen, im Passiv sich herabergießen, herabströmen, a) übh.: ut sint fenestrae (die Fenster = die Leute im Fenster) contentae patulas defundere pelves, Iuven.: plurimus auster defundit imbres, Stat.: ovi et album et vitellum in vas defundendum est, Cels.: puteus brevis in tenues plantas facili defunditur haustu, Iuven.: ex uno fonte in occidentem orientemque defusi amnes, Sen.: et (arcus, Regenbogen) caelo defusum reddit aequor,
    ————
    gibt den herabgeströmten Regen dem H. zurück, Lucan.: donec abundanter defuso sanguine late procubuit moriens, Sil. – im Bilde, sic flumine largo plenus Pierio defundis pectore verba, Petron. poët. 5. v. 24 sq. – b) insbes.: α) einem Tiere in einen Körperteil von oben eingießen, einflößen, potionem, Veget. mul.: alqd in nares, in fauces, Veget. mul.: alqd per os, per dextram narem, Veget. mul. – β) spendend herabgießen, -schütten, spenden, aurea fruges Italiae pleno defundit Copia cornu, Hor. ep. 1, 12, 29. – u. als Libation, def. merum pateris (aus Sch.), Hor. carm. 4, 5, 33: Mercurio (dem M.) delibamenta, Val. Max. 2, 6, 8. – II) weggießen, bes. in ein anderes Gefäß abgießen, abschütten, abfüllen, aquam, Vitr.: aquam non omnem, Cato: omne ius, Col.: vinum, Hor. u. Pallad.: vina Manlio Torquato consule defusa, Porphyr. Hor. epod.: defusa Massica prisco cado, Gratt.: quibus vinum defusum de pleno (vom vollen Fasse) siet, Lucil. 1175: def. aquam in vas plumbeum, Col.: oleum in fictilia labra, Col.: ceram per stramenta, Col.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > defundo

  • 3 exstruo

    ex-struo (extruo), strūxī, strūctum, ere
    1) возводить, сооружать, воздвигать, строить (templum PJ; turrim Cs; urbem V)
    sepulcrum alicui exstrui permittere T — разрешить воздвигнуть гробницу кому-л.
    2) настилать, наслаивать, ( stramenta Col)
    3) нагромождать, (вз)громоздить (acervum librorum C; focum lignis H)
    e. mare Slзастраивать (самое) море (о затеях римск. богачей)
    4) накапливать (divitias H, Pt); уставлять ( mensas epulis C)
    5) возвеличивать (e. alia, alia submittere Sen)
    6) располагать, выстраивать (verba ad poēticum numerum rhH.); слагать ( poēma Pt)

    Латинско-русский словарь > exstruo

  • 4 extruo

    exstrŭo (extrŭo), ĕre, exstruxi, exstructum - tr. - [st2]1 [-] accumuler, entasser, élever, dresser. [st2]2 [-] construire, bâtir. [st2]3 [-] construire, arranger (les mots). [st2]4 [-] composer (un ouvrage). [st2]5 [-] exagérer, grossir.    - exstruere stramenta in acervum, Col.: mettre la paille en tas.    - exstruere divitias, Ov.: accumuler des richesses.    - exstruere canistra, Hor.: empiler des corbeilles.    - exstruere crimen, Gell.: grossir une accusation.
    * * *
    exstrŭo (extrŭo), ĕre, exstruxi, exstructum - tr. - [st2]1 [-] accumuler, entasser, élever, dresser. [st2]2 [-] construire, bâtir. [st2]3 [-] construire, arranger (les mots). [st2]4 [-] composer (un ouvrage). [st2]5 [-] exagérer, grossir.    - exstruere stramenta in acervum, Col.: mettre la paille en tas.    - exstruere divitias, Ov.: accumuler des richesses.    - exstruere canistra, Hor.: empiler des corbeilles.    - exstruere crimen, Gell.: grossir une accusation.
    * * *
        Extruo, extruis, pen. corr. extruxi, extructum, extruere, ab ex et struo compositum. Caesar. Eslever un monceau de quelque chose, Faire une montjoye.
    \
        Extruere aedificium in alieno, per metaphoram. Cic. Edifier et bastir sur la terre d'autruy.
    \
        Extruere cumulum. Caesar. Faire un monceau.
    \
        Focum extruere lignis. Horat. Garnir.
    \
        Extruere mensas epulis. Cic. Garnir les tables de beaucoup de mets et viandes.
    \
        Extruere monumentum. Cic. Eslever un tombeau.
    \
        Stramenta in aceruum. Columel. Les mettre en un monceau, Entasser.
    \
        In numerum verba extruere. Author ad Heren. Ordonner et coucher.

    Dictionarium latinogallicum > extruo

  • 5 detraho

    dētrăho, ĕre, traxi, tractum - tr. -    - infin. parf. sync. detraxe Plaut. Trin. 743. [st1]1 [-] tirer à bas, abattre, tirer de, ôter de, enlever de.    - detrahere crumenam sibi de collo, Plaut. Truc. 3, 1, 7: ôter la bourse de son cou.    - alicui detrahere anulum de digito, Cic. Verr. 4: enlever un anneau du doigt de qqn.    - detrahere aliquem de curru, Cic. Cael. 14: tirer qqn à bas du char.    - detrahere aliquem ex cruce, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6: détacher qqn de la croix.    - detrahere stramenta e mulis, Caes. B. G. 7, 45, 2: débarrasser les mulets de leurs bâts.    - tauros ad terram cornibus detrahere, Suet. Claud. 21: terrasser les taureaux en les saisissant par les cornes. [st1]2 [-] enlever, arracher (qqch à qqn).    - detrahere aliquid alicui, (aliquid de aliquo, aliquid ex aliquo): enlever qqch à qqn.    - anulum alicui de digito detrahere: enlever un anneau du doigt de qqn.    - detrahere tegumenta scutis, Caes. BG. 2, 21, 5: enlever les housses des boucliers.    - cf. Liv. 4, 33; Liv. 22, 47.    - detrahere homines ex provinciis, Cic. Prov. Cons. 1: enlever des hommes des provinces.    - cf. Cic. Prov. 8, 19; Liv. 29, 20; Suet. Rhet. 6.    - ab aliquo aliquid detrahere, Cic. Off. 3, 30: enlever qqch à qqn. [st1]3 [-] tirer après soi, traîner, entraîner.    - aliquem in judicium detrahere: traîner qqn en justice.    - aliquem ad accusationem detrahere, Cic. Clu. 68, 179: traîner qqn en justice.    - detrahere aliquem ad aequum certamen, Liv. 22, 13: attirer qqn pour un combat en plaine. [st1]4 [-] abaisser, nuire à la réputation, déprécier, ravaler; être détracteur, faire du tort.    - de aliquo detrahere: nuire à la réputation de qqn, rabaisser qqn.    - de aliqua re detrahere: rabaisser qqch.    - multum ei detraxit quod alienae erat civitatis, Nep.: le fait qu'il était d'un pays étranger lui fit beaucoup de tort.    - detrahendi causā: par esprit de dénigrement. [st1]5 [-] évacuer, purger (t. de méd.)    - Cels. 2, 10; Plin. 27, 7, 28, § 48.
    * * *
    dētrăho, ĕre, traxi, tractum - tr. -    - infin. parf. sync. detraxe Plaut. Trin. 743. [st1]1 [-] tirer à bas, abattre, tirer de, ôter de, enlever de.    - detrahere crumenam sibi de collo, Plaut. Truc. 3, 1, 7: ôter la bourse de son cou.    - alicui detrahere anulum de digito, Cic. Verr. 4: enlever un anneau du doigt de qqn.    - detrahere aliquem de curru, Cic. Cael. 14: tirer qqn à bas du char.    - detrahere aliquem ex cruce, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6: détacher qqn de la croix.    - detrahere stramenta e mulis, Caes. B. G. 7, 45, 2: débarrasser les mulets de leurs bâts.    - tauros ad terram cornibus detrahere, Suet. Claud. 21: terrasser les taureaux en les saisissant par les cornes. [st1]2 [-] enlever, arracher (qqch à qqn).    - detrahere aliquid alicui, (aliquid de aliquo, aliquid ex aliquo): enlever qqch à qqn.    - anulum alicui de digito detrahere: enlever un anneau du doigt de qqn.    - detrahere tegumenta scutis, Caes. BG. 2, 21, 5: enlever les housses des boucliers.    - cf. Liv. 4, 33; Liv. 22, 47.    - detrahere homines ex provinciis, Cic. Prov. Cons. 1: enlever des hommes des provinces.    - cf. Cic. Prov. 8, 19; Liv. 29, 20; Suet. Rhet. 6.    - ab aliquo aliquid detrahere, Cic. Off. 3, 30: enlever qqch à qqn. [st1]3 [-] tirer après soi, traîner, entraîner.    - aliquem in judicium detrahere: traîner qqn en justice.    - aliquem ad accusationem detrahere, Cic. Clu. 68, 179: traîner qqn en justice.    - detrahere aliquem ad aequum certamen, Liv. 22, 13: attirer qqn pour un combat en plaine. [st1]4 [-] abaisser, nuire à la réputation, déprécier, ravaler; être détracteur, faire du tort.    - de aliquo detrahere: nuire à la réputation de qqn, rabaisser qqn.    - de aliqua re detrahere: rabaisser qqch.    - multum ei detraxit quod alienae erat civitatis, Nep.: le fait qu'il était d'un pays étranger lui fit beaucoup de tort.    - detrahendi causā: par esprit de dénigrement. [st1]5 [-] évacuer, purger (t. de méd.)    - Cels. 2, 10; Plin. 27, 7, 28, § 48.
    * * *
        Detraho, detrahis, detraxi, detractum, detrahere. Plau. Oster.
    \
        Detrahere aliquid alteri. Cic. Oster par force.
    \
        Eidem detraxit Armeniam a Senatu datam. Cic. Il feist qu'il en fut privé.
    \
        Detrahere de collo. Plaut. Tirer hors du col.
    \
        Detrahere annulum de digito. Terent. Tirer hors du doigt.
    \
        Detrahere aliquem pedibus e Tribunali. Suet. L'entrainer par les pieds, Tirer de la chaire judiciaire.
    \
        Detrahere naues ad terram. Hirc. Tirer à bord.
    \
        Detrahere alicui. Ouid. Detracter et mesdire d'aucun.
    \
        Sibi. Cic. Se blasmer, Dire mal de soymesme.
    \
        De fama alicuius detrahere. Cic. Mesdire d'aucun.
    \
        Ad accusationem aliquem detrahere. Cic. Attirer.
    \
        Detrahere alumnum mamma. Plin. Sevrer.
    \
        De amore detrahere aliquid. Cic. Diminuer de l'amitié.
    \
        Detrahere auxilia siue legiones principi. Caesar. Oster.
    \
        Detrahere aliquem de caelo. Cic. Destourner un homme de poursuivir quelque hault faict, duquel il avoit grand loz.
    \
        Calamitatem detrahere alicui. Cic. Luy oster son mesaise, Le tirer et mettre hors de misere et gros ennuy.
    \
        De commodis suis. Cic. Oster et rongner de son prouffit, Diminuer.
    \
        Crimen alicui. Lucan. Luy oster un blasme.
    \
        Detrahere fastidium dicuntur lupini. Plin. Oster le degoustement.
    \
        Detrahere fidem verbis alicuius. Quintil. Faire qu'on n'adjouste point foy à ses parolles.
    \
        Nido foetus implumes. Virgil. Prendre au nid, Oster du nid, Desnicher.
    \
        Honorem debitum alicui. Cic. Luy soubtraire et ne luy donner point l'honneur qu'il luy appartient.
    \
        Vt eum ab illa iniuria detraherent. Cic. A fin qu'ils le retirassent, ou destournassent et divertissent de me faire ce dommage.
    \
        Detrahere in iudicium. Cic. Mettre en justice, Faire venir en justice.
    \
        Detrahere de suo iure. Cic. Remettre et quicter de son droict.
    \
        Detrahere de pondere, et paulo minoris aestimare. Cic. Oster du pois et moins estimer.
    \
        Detrahere aliquem ex possessione. Liu. Tirer hors de sa possession.
    \
        Propter quod plurimum pretio detrahitur. Colu. Le pris est abbaissé et diminué.
    \
        Ne aeris, argenti, auri, metallis pretia detraherentur. Plin. Qu'ils ne fussent moins estimez que paravant.
    \
        Detrahere aliquem ex prouincia suis sententiis. Cic. Retirer.
    \
        Ex reditu. Colum. Diminuer de son revenu.
    \
        Sacerdotem ab aris. Cic. Tirer arriere, Arracher.
    \
        Sanguinem detrahere. Colum. Tirer du sang, Saigner.
    \
        Detrahit solicitudines philosophia. Cic. Met hors et oste les soulcils.
    \
        Detrahere ex summa. Cic. Rabbatre de la somme.
    \
        De viuo. Cic. Oster ou diminuer de la vraye valeur de la chose.

    Dictionarium latinogallicum > detraho

  • 6 detraho

    dē-traho, trāxī, tractum, ere, I) herab-, herunterziehen, -nehmen, herab-, herunterreißen, 1) eig.: a) übh.: alqm de curru, Cic.: alqm de caelo (bildl., seines hohen Ruhms berauben), Cic.: alqm e curru, Val. Max.: alqm ex suspendio, Cels.: alqm pedibus e tribunali, Suet.: alqm ab ipsis aris pulvinaribusque, Cic. – alqm equo, Liv.: alqm lecto, Curt.: integrum corpus Christi patibulo, Lact.: coronam capite, Val. Max.: virgam non altā ilice, Ov. – armatos ingenti corporum mole secum ad terram, Curt.: feros tauros cornibus ad terram, Suet. – b) ein Bauwerk usw. herab-, niederreißen, schleifen, pontes et scalas, Tac.: statuas, Lampr.: statuas et imagines eius, Iustin.: muros coloniae, munimenta servitii, Tac.: castella trans Euphratem, Tac.

    2) übtr., herabziehen, erniedrigen, filiae ex fastigio paterno rerum mutatione detractae, Curt. 3, 13 (35), 12: sciat regum maiestatem difficilius ad medium detrahi, quam a mediis ad ima praecipitari, Liv. 37, 45, 18.

    II) wegziehen, wegnehmen, A) abziehen, abnehmen, abreißen, 1) eig.: a) übh.: crumenam sibi de collo, Plaut.: de digito anulum, Ter.: alci de digito anulum, Cic.: de mulis stramenta, Caes.: e manu alcis anulum, Val. Max. u. Eutr.: ex aure alcis bacam od. unionem, Hor. u. Suet.: e veste matris fibulas, Hyg.: nomen ex scutis, herausmeißeln, Auct. b. Alex.: lapidem quadratum ex opere, herausnehmen, Plin. ep.: alci ungulum, Pacuv. fr.: alci anulum, Ter. u. Suet.: torquem hosti, Cic.: scutum militi, Caes.: frenos equis, Liv. u. Aur. Vict.: strata od. clitellas mulis, Liv.: copulam canibus, Phaedr.: vestem corpori, Curt.: diadema capiti, Curt.: coronam capiti (suo), Liv. u. Plin.: crinalem capiti vittam, Ov.: lectis argenteam laminam, Suet. – m. bl. Acc., vestimenta, Cato fr.: vestem, Cic.: loricam vestemque, Curt.: soccos, Ter.: socculum, Suet.: signum (das Siegel), Nep. – b) insbes.: α) scherend od. schindend od. schälend von einem Körper abziehen, pecori lanas, abscheren, Ps. Quint. decl.: u. so lanam, Col.: capillos, Cael. Aur. – coria occisis, Mela: pellem, Hor. u. Phaedr.: pelles vitulorum marinorum corpori, Plin.: si summa pellicula detracta est, sich abgeschält hat, Cels.: quid me mihi detrahis? warum ziehst du mich selber (meine Haut) ab? Ov.: cucumeris se mina detractis corticibus, geschälte, Cels. – β) als t. t. des Gartenbaues, einen Setzling vom Stamme abreißen, flagellum matri, Col.: malleolos quam maturissimos viti, Col. – γ) als mediz. t. t., aus dem Körper abführen, ausleeren, abzapfen, dem Körper entziehen, materiam per os, Scrib.: materiam ex capite per nares vel os, Scrib.: materiam per alvum, Scrib.: cathetere liquorem (des Wassersüchtigen), Cael. Aur.: sanguinem venis, Lucr.: sanguinem, Capit.: si satis materiae (Blutstoff, Blut) detractum est, Cels. – v. Heilmitteln, sinapi detrahit largiter pituitam, Scrib.: hoc medicamentum detrahere dixit post diem septimum fragmina quaedam lapidum quasi arenam, Scrib. – v. Embryo, praeseminatio crescens ex omnibus cibi partibus detrahit alimentum in se, führt sich zu, zieht an sich, Vitr.

    2) übtr.: a) wegnehmen, abnehmen übh., quod ab alterutra detraxit parte reponit eius in adversa, Lucr.: ab ore figuram, Prop.: de homine sensus, Cic.: cum de symmetria sit detractum aut adiectum, Vitr.: multis erit de magnitudine et longitudine detrahendum corporis, Augustin.: feros habitus homini, Ov.: vindicet (gebe zurück) antiquam faciem vultusque ferinos detrahat, Ov. – b) als milit. t. t., einen Truppenteil wegziehen, absondern, detachieren, ex tertia acie singulas cohortes, Caes. b. c. 3, 89, 3: cohortes duas et complures singulatim, Caes. b. G. 3, 2, 3. – c) wegnehmen = weglassen, auslassen, parvis momentis multa natura aut affingit (setzt zu) aut mutat aut detrahit, Cic.: nec detrahens quicquam vitae beatae nec adiciens, Sen. – als gramm. t. t., Buchstaben usw. wegnehmen, weglassen, wegfallen lassen (Ggstz. adicere), litteras syllabasque, Quint. 1, 6, 22: consonantes, Quint. 9, 4, 86: litteram, Isid. 1, 31, 4: coniunctiones, Suet. Aug. 86, 1. – d) numerisch von einer Summe, einem Gewicht abziehen, de tota summa binas quinquagesimas, Cic.: alqd de summa frumenti, Cic.: nihil de vivo, Cic.: de militum cibariis, Quint.: neque detractum de pondere quicquam, Lucr. – multae (von der Strafsumme) novem partes, Nep.: ponderibus antiquis aut adiecit aut detraxit, Scrib. – prägn., durch Wegnahme, Abzug vermindern, verringern, pondus, Nep.: imperatorium sumptum pulsis non necessariis ad solidi dimidium, Capit.: et lucubrationes detraxi et meridiationes addidi, Cic. – e) ein geistiges oder moral. Übel od. Gut abnehmen, benehmen, alci unius mensis laborem, vom Halse schaffen, Cic.: facientibus iter multum defatigationis, Quint.: illam opinionem maerenti, Cic.: animis errorem (die Ungewißheit) nostris, Ov.: molestiam (von einem Umstand), Vitr.: inanes sollicitudines (v. der Philosophie), Cic.: alci calamitatem, dem Unglück entreißen, Cic.: senatui infamiam tanti flagitii, ersparen, Tac.: fingendus est nobis oratione nostrā detractis vitiis orator, ein fehlerfreier R., Cic.: detractā opinione probitatis, wenn der Glaube an seine R. benommen ist, fehlt, Cic. – f) jmd. von einem Vorhaben abbringen, alqm a deformi proposito, Amm. 26, 7, 13.

    B) wegziehen, fortziehen, weg-, fortschleppen, 1) eig.: alqm manu suā, Liv. epit. 30: alqm spectaculis, Suet. Cal. 35, 2 (vgl. Cal. 55, 1; Suet. Dom. 10, 1). – m. Ang. wohin? navem ad terram, ans L. ziehen, Auct. b. Alex. 10, 6. – m. Ang. wozu? durch Dat., magnam vim materiae faciendo aggeri, Curt. 8, 10 (38), 30. – 2) übtr.: a) eine Pers. von einem Orte od. aus einem Besitz entfernen, inimicum ex Gallia, Cic.: Hannibalem ex Italia od. ex Italiae possessione, Liv. – b) jmd. zu etw. zwingen, nötigen, alqm ad aequum certamen, Liv.: alqm ad hanc accusationem, Cic.: alqm in iudicium, vor G. zu erscheinen nötigen, Cic.

    C) im weitern u. üblen Sinne, entziehend weg- od. fort- od. abnehmen, entziehen, entwenden, 1) eig.: α) v. Pers.: fetus nido implumes, Verg.: equos equitibus, Caes. – spolia hostium templis porticibusque, Liv.: ex Olympii Iovis templo spolia Gallorum Illyriorumque, Liv.: arma templis, Flor.: arma templo affixa, Quint.: pugionem templo Salutis, Tac.: gladium delubro Martis, Suet.: templis compluribus dona, Suet.: alci fasces (Ggstz. deferre), Hor. – β) v. lebl. Subjj.: magnam sol partem (maris) detrahit aestu, Lucr.: valetudo detraxit vires, Vitr.: aër agitatus a vitiosis corporibus detrahit sucum, Vitr.

    2) übtr.: a) einer Person od. Sache entziehen, nehmen, vorenthalten, Abbruch tun, etw. schmälern, α) einer Pers.: duas legiones uni, Hirt. b. G.: caput (den Anführer), Vell.: alci Armeniam a senatu datam, Tac.: pompae simulacrum, bei dem Aufzug wegzulassen befehlen, Suet.: tres Pompeio triumphos, Prop.: magna duo auxilia (Unterstützung) Romanis, Liv.: alci dignitatem, Sall. u. Cic.: alci debitum honorem, Cic.: alci veram laudem, laudes bellicas, Cic.: ut alienum appetat et id, quod alteri detraxerit, assumat, Cic.: cum rerum ortum tribuas naturae, detrahas deo, Lact.: nihil tibi detraxit (hat vorenthalten) senatus, nisi id, quod etc., Cic.: m. folg. Relativsatz, multum detraxit ei (es tat ihm viel Abbruch), quod alienae erat civitatis, Nep. Eum. 1, 2. – β) einer Sache: multis rebus et locis veterem appellationem, Suet.: nihil vulgatae opinioni, Liv.: de suo iure aliquid et commodo, Cic.: multa de suis commodis, Cic.: celeritas (Schnelligkeit des Handelns) detracta de causa est, Cic.: ne quid de summo meo erga te amore detractum esse videatur, als hätte meine unbegrenzte Liebe zu dir Abbruch erlitten, Cic.: quantum detraxit ex studio (soviel er an Eifer nachließ), tantum amisit ex gloria, Cic. – b) durch die Rede entziehen, α) jmdm. etw. absprechen, saepe etiam facete concedas adversario id ipsum, quod ille tibi detrahit, Cic. de or. 2, 286. – β) von jmds. Ansehen usw. od. Taten entziehen, sie schmälern, de honestate et de auctoritate alcis, Cic.: de alcis fama et gloria, Cic.: de rebus gestis, Nep. – γ) jmd. verkleinern, verunglimpfen, verleumden, de alqo, Cic. u. Nep.: de se, Cic.: ne nihil detrahatur, damit doch etwas auszusetzen sei, Cic.: absol., de absentibus detrahendi causā maledice contumelioseque dicere, Cic.: Partiz. detrahens, verleumdend, verleumderisch, mulieres non detrahentes, Vulg. 1. Tim. 3, 11: Plur. subst., die Verleumder, declinet detrahentium linguas, Paulin. vit. S. Ambros. 55. – / Infin. Perf. synk. detraxe, Plaut. trin. 743.

    lateinisch-deutsches > detraho

  • 7 detraho

    dē-traho, trāxī, tractum, ere, I) herab-, herunterziehen, -nehmen, herab-, herunterreißen, 1) eig.: a) übh.: alqm de curru, Cic.: alqm de caelo (bildl., seines hohen Ruhms berauben), Cic.: alqm e curru, Val. Max.: alqm ex suspendio, Cels.: alqm pedibus e tribunali, Suet.: alqm ab ipsis aris pulvinaribusque, Cic. – alqm equo, Liv.: alqm lecto, Curt.: integrum corpus Christi patibulo, Lact.: coronam capite, Val. Max.: virgam non altā ilice, Ov. – armatos ingenti corporum mole secum ad terram, Curt.: feros tauros cornibus ad terram, Suet. – b) ein Bauwerk usw. herab-, niederreißen, schleifen, pontes et scalas, Tac.: statuas, Lampr.: statuas et imagines eius, Iustin.: muros coloniae, munimenta servitii, Tac.: castella trans Euphratem, Tac.
    2) übtr., herabziehen, erniedrigen, filiae ex fastigio paterno rerum mutatione detractae, Curt. 3, 13 (35), 12: sciat regum maiestatem difficilius ad medium detrahi, quam a mediis ad ima praecipitari, Liv. 37, 45, 18.
    II) wegziehen, wegnehmen, A) abziehen, abnehmen, abreißen, 1) eig.: a) übh.: crumenam sibi de collo, Plaut.: de digito anulum, Ter.: alci de digito anulum, Cic.: de mulis stramenta, Caes.: e manu alcis anulum, Val. Max. u. Eutr.: ex aure alcis bacam od. unionem, Hor. u. Suet.: e veste matris fibulas, Hyg.:
    ————
    nomen ex scutis, herausmeißeln, Auct. b. Alex.: lapidem quadratum ex opere, herausnehmen, Plin. ep.: alci ungulum, Pacuv. fr.: alci anulum, Ter. u. Suet.: torquem hosti, Cic.: scutum militi, Caes.: frenos equis, Liv. u. Aur. Vict.: strata od. clitellas mulis, Liv.: copulam canibus, Phaedr.: vestem corpori, Curt.: diadema capiti, Curt.: coronam capiti (suo), Liv. u. Plin.: crinalem capiti vittam, Ov.: lectis argenteam laminam, Suet. – m. bl. Acc., vestimenta, Cato fr.: vestem, Cic.: loricam vestemque, Curt.: soccos, Ter.: socculum, Suet.: signum (das Siegel), Nep. – b) insbes.: α) scherend od. schindend od. schälend von einem Körper abziehen, pecori lanas, abscheren, Ps. Quint. decl.: u. so lanam, Col.: capillos, Cael. Aur. – coria occisis, Mela: pellem, Hor. u. Phaedr.: pelles vitulorum marinorum corpori, Plin.: si summa pellicula detracta est, sich abgeschält hat, Cels.: quid me mihi detrahis? warum ziehst du mich selber (meine Haut) ab? Ov.: cucumeris se mina detractis corticibus, geschälte, Cels. – β) als t. t. des Gartenbaues, einen Setzling vom Stamme abreißen, flagellum matri, Col.: malleolos quam maturissimos viti, Col. – γ) als mediz. t. t., aus dem Körper abführen, ausleeren, abzapfen, dem Körper entziehen, materiam per os, Scrib.: materiam ex capite per nares vel os, Scrib.: materiam per alvum, Scrib.: cathetere liquorem (des Wassersüchtigen), Cael. Aur.: sanguinem venis,
    ————
    Lucr.: sanguinem, Capit.: si satis materiae (Blutstoff, Blut) detractum est, Cels. – v. Heilmitteln, sinapi detrahit largiter pituitam, Scrib.: hoc medicamentum detrahere dixit post diem septimum fragmina quaedam lapidum quasi arenam, Scrib. – v. Embryo, praeseminatio crescens ex omnibus cibi partibus detrahit alimentum in se, führt sich zu, zieht an sich, Vitr.
    2) übtr.: a) wegnehmen, abnehmen übh., quod ab alterutra detraxit parte reponit eius in adversa, Lucr.: ab ore figuram, Prop.: de homine sensus, Cic.: cum de symmetria sit detractum aut adiectum, Vitr.: multis erit de magnitudine et longitudine detrahendum corporis, Augustin.: feros habitus homini, Ov.: vindicet (gebe zurück) antiquam faciem vultusque ferinos detrahat, Ov. – b) als milit. t. t., einen Truppenteil wegziehen, absondern, detachieren, ex tertia acie singulas cohortes, Caes. b. c. 3, 89, 3: cohortes duas et complures singulatim, Caes. b. G. 3, 2, 3. – c) wegnehmen = weglassen, auslassen, parvis momentis multa natura aut affingit (setzt zu) aut mutat aut detrahit, Cic.: nec detrahens quicquam vitae beatae nec adiciens, Sen. – als gramm. t. t., Buchstaben usw. wegnehmen, weglassen, wegfallen lassen (Ggstz. adicere), litteras syllabasque, Quint. 1, 6, 22: consonantes, Quint. 9, 4, 86: litteram, Isid. 1, 31, 4: coniunctiones, Suet. Aug. 86, 1. – d) numerisch von einer Summe, einem Gewicht abziehen, de tota summa
    ————
    binas quinquagesimas, Cic.: alqd de summa frumenti, Cic.: nihil de vivo, Cic.: de militum cibariis, Quint.: neque detractum de pondere quicquam, Lucr. – multae (von der Strafsumme) novem partes, Nep.: ponderibus antiquis aut adiecit aut detraxit, Scrib. – prägn., durch Wegnahme, Abzug vermindern, verringern, pondus, Nep.: imperatorium sumptum pulsis non necessariis ad solidi dimidium, Capit.: et lucubrationes detraxi et meridiationes addidi, Cic. – e) ein geistiges oder moral. Übel od. Gut abnehmen, benehmen, alci unius mensis laborem, vom Halse schaffen, Cic.: facientibus iter multum defatigationis, Quint.: illam opinionem maerenti, Cic.: animis errorem (die Ungewißheit) nostris, Ov.: molestiam (von einem Umstand), Vitr.: inanes sollicitudines (v. der Philosophie), Cic.: alci calamitatem, dem Unglück entreißen, Cic.: senatui infamiam tanti flagitii, ersparen, Tac.: fingendus est nobis oratione nostrā detractis vitiis orator, ein fehlerfreier R., Cic.: detractā opinione probitatis, wenn der Glaube an seine R. benommen ist, fehlt, Cic. – f) jmd. von einem Vorhaben abbringen, alqm a deformi proposito, Amm. 26, 7, 13.
    B) wegziehen, fortziehen, weg-, fortschleppen, 1) eig.: alqm manu suā, Liv. epit. 30: alqm spectaculis, Suet. Cal. 35, 2 (vgl. Cal. 55, 1; Suet. Dom. 10, 1). – m. Ang. wohin? navem ad terram, ans L. ziehen, Auct. b. Alex. 10, 6. – m. Ang. wozu? durch Dat.,
    ————
    magnam vim materiae faciendo aggeri, Curt. 8, 10 (38), 30. – 2) übtr.: a) eine Pers. von einem Orte od. aus einem Besitz entfernen, inimicum ex Gallia, Cic.: Hannibalem ex Italia od. ex Italiae possessione, Liv. – b) jmd. zu etw. zwingen, nötigen, alqm ad aequum certamen, Liv.: alqm ad hanc accusationem, Cic.: alqm in iudicium, vor G. zu erscheinen nötigen, Cic.
    C) im weitern u. üblen Sinne, entziehend weg- od. fort- od. abnehmen, entziehen, entwenden, 1) eig.: α) v. Pers.: fetus nido implumes, Verg.: equos equitibus, Caes. – spolia hostium templis porticibusque, Liv.: ex Olympii Iovis templo spolia Gallorum Illyriorumque, Liv.: arma templis, Flor.: arma templo affixa, Quint.: pugionem templo Salutis, Tac.: gladium delubro Martis, Suet.: templis compluribus dona, Suet.: alci fasces (Ggstz. deferre), Hor. – β) v. lebl. Subjj.: magnam sol partem (maris) detrahit aestu, Lucr.: valetudo detraxit vires, Vitr.: aër agitatus a vitiosis corporibus detrahit sucum, Vitr.
    2) übtr.: a) einer Person od. Sache entziehen, nehmen, vorenthalten, Abbruch tun, etw. schmälern, α) einer Pers.: duas legiones uni, Hirt. b. G.: caput (den Anführer), Vell.: alci Armeniam a senatu datam, Tac.: pompae simulacrum, bei dem Aufzug wegzulassen befehlen, Suet.: tres Pompeio triumphos, Prop.: magna duo auxilia (Unterstützung) Roma-
    ————
    nis, Liv.: alci dignitatem, Sall. u. Cic.: alci debitum honorem, Cic.: alci veram laudem, laudes bellicas, Cic.: ut alienum appetat et id, quod alteri detraxerit, assumat, Cic.: cum rerum ortum tribuas naturae, detrahas deo, Lact.: nihil tibi detraxit (hat vorenthalten) senatus, nisi id, quod etc., Cic.: m. folg. Relativsatz, multum detraxit ei (es tat ihm viel Abbruch), quod alienae erat civitatis, Nep. Eum. 1, 2. – β) einer Sache: multis rebus et locis veterem appellationem, Suet.: nihil vulgatae opinioni, Liv.: de suo iure aliquid et commodo, Cic.: multa de suis commodis, Cic.: celeritas (Schnelligkeit des Handelns) detracta de causa est, Cic.: ne quid de summo meo erga te amore detractum esse videatur, als hätte meine unbegrenzte Liebe zu dir Abbruch erlitten, Cic.: quantum detraxit ex studio (soviel er an Eifer nachließ), tantum amisit ex gloria, Cic. – b) durch die Rede entziehen, α) jmdm. etw. absprechen, saepe etiam facete concedas adversario id ipsum, quod ille tibi detrahit, Cic. de or. 2, 286. – β) von jmds. Ansehen usw. od. Taten entziehen, sie schmälern, de honestate et de auctoritate alcis, Cic.: de alcis fama et gloria, Cic.: de rebus gestis, Nep. – γ) jmd. verkleinern, verunglimpfen, verleumden, de alqo, Cic. u. Nep.: de se, Cic.: ne nihil detrahatur, damit doch etwas auszusetzen sei, Cic.: absol., de absentibus detrahendi causā maledice contumelioseque dicere, Cic.: Partiz. detra-
    ————
    hens, verleumdend, verleumderisch, mulieres non detrahentes, Vulg. 1. Tim. 3, 11: Plur. subst., die Verleumder, declinet detrahentium linguas, Paulin. vit. S. Ambros. 55. – Infin. Perf. synk. detraxe, Plaut. trin. 743.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > detraho

  • 8 detraho

    dē-traho, trāxī, tractum, ere
    1) стаскивать, снимать (aliquem equo L, de curru C; stramenta e mulis Cs; anulum de digito Ter, C и e manu VM; vestem corpori QC; armillas lacertis Pt; figuram ab ore Prp)
    2) валить, низвергать, разрушать (statuas Just; muros T)
    4) сцарапывать, стирать ( nomen ex scuto bAl)
    5) сдирать (pellem H, Ph; coria occisis Mela)
    detractis pinnis Ap — вырвав перья, т. е. «подрезав крылья»
    7) состригать, снимать (pecori lanas Q; capillos CA)
    8) мед. выпускать, удалять (sanguinem venis Lcr; materiam per alvum Scr)
    9) отнимать (scutum militi Cs; feros habitus homini O); лишать (alicui dignitatem d. Sl, C)
    10) вынимать (lapidem ex opere PJ; fetus nido V)
    11) выпускать, пропускать (litteras, syllabas Q)
    12) выделять, уводить ( ex acie singulas cohortes Cs)
    13) уносить, похищать (spolia hostium templis L; gladium delubro Martis Su)
    14) сбавлять, скинуть (aliquid de totā summā C; d. pondus Nep)
    d. de famā alicujus C — порочить чью-л. славу
    d. alicui fidem Q — лишить доверия кого-л. (не верить кому-л.)
    15) уменьшать, низводить, умалять, принижать ( majestatem regum ad medium L)
    d. de aliquo C, Nep — унижать кого-л.
    16) вредить, наносить ущерб
    multum detraxit ei, quod alienae erat civitatis Nep — ему (Эвмену) сильно вредило то, что он был иноземцем
    17)
    а) отвлекать, удалять (d. aliquem Galliā C; Hannibalem ex Italiā L)
    б) изгнать, вытеснить ( inimicum ex Galliā C)
    18) вынуждать (aliquem ad certamen C)
    d. aliquem ad accusationem C — заставить кого-л. выступить обвинителем
    d. aliquem in judicium C — привлечь кого-л. к судебной ответственности
    19) освобождать, избавлять (d. alicui laborem, calamitatem C)
    animis alicujus d. errorem O — вывести кого-л. из состояния неуверенности
    detractā opinione alicujus rei C — если не верить чему-л.
    20) чернить, клеветать ( de absentibus detrahendi causa dicere C)

    Латинско-русский словарь > detraho

  • 9 exstruo

    ex-struo (extruo), strūxī, strūctum, ere, schicht- od. lagenweise in die Höhe bauen, aufschichten, aufbauen, errichten, anlegen, I) eig.: 1) im allg.: rogum, Cic.: magnum acervum librorum Dicaearchi sibi ante pedes, Cic.: aggerem, turres, Caes.: sepulcrum, Cic.: templum suā pecuniā, Plin. ep.: mare, Sall.: forum, Suet.: tecto tenus loculamenta (Bücherfächer), Sen.: filio alcis monumentum ex lapidibus templo Capitolini Iovis destinatis, Suet.: tribunal viridi caespite, Plin.: lateribus e luto factis exstructi pontes, Plin.: cum satis altitudo muri exstructa videretur, Liv.: exstr. montes ad sidera summa, Ov.: im Bilde, in area sibi civitatem arbitratu suo, Cic. de rep. 2, 21. – 2) insbes.: a) hoch aufschichten = aufhäufen, materiam, Caes.: stramenta in acervum, Col.: solas divitias, Petron.: divitias in altum, Hor. – b) prägn., aufschichtend, -türmend mit etw. belegen, besetzen, hoch aufschichten, hoch auftürmen, focum lignis, Hor. – insbes. das v. pr. vom reichlichen Besetzen der Tafel usw., mensae conquisitissimis epulis exstruebantur, Cic.: exstructa mensa non conchyliis aut piscibus, sed multā carne subrancidā, Cic.: u. mensas posuere exstructas dapibus, Ov.: u. so bl. mensae exstructae, reichlich besetzte, volle, Cic.: exstructa canistra, hoch (mit Speisen) aufgetürmte, Hor. – II) übtr.: 1) im allg.: exstrue animo altitudinem excellentiamque virtutum, laß die ganze Hoheit und Herrlichkeit der Tugenden sich nun vor deinem Geiste emporbauen, Cic. de fin. 5, 71: deus exstruit alia, alia submittit, die Gottheit erhöht den einen, den andern stürzt sie, Sen. nat. qu. 3. praef. § 9. – 2) insbes.: a) anlegen, aufbauen, aufführen, verba ad poëticum quendam numerum exstructa, Cornif. rhet.: accurate non modo fundata, verum etiam exstructa disciplina, Cic.: facilius poëma exstrui (angelegt, verfertigt werden) posse quam controversiam, Petron. – b) (= exaggerare) durch Worte hervorheben und vergrößern (wie πυργοῦν), crimen unum multis atque saevis vocibus, Gell. 13, 25 (24), 12.

    lateinisch-deutsches > exstruo

  • 10 exstruo

    ex-struo (extruo), strūxī, strūctum, ere, schicht- od. lagenweise in die Höhe bauen, aufschichten, aufbauen, errichten, anlegen, I) eig.: 1) im allg.: rogum, Cic.: magnum acervum librorum Dicaearchi sibi ante pedes, Cic.: aggerem, turres, Caes.: sepulcrum, Cic.: templum suā pecuniā, Plin. ep.: mare, Sall.: forum, Suet.: tecto tenus loculamenta (Bücherfächer), Sen.: filio alcis monumentum ex lapidibus templo Capitolini Iovis destinatis, Suet.: tribunal viridi caespite, Plin.: lateribus e luto factis exstructi pontes, Plin.: cum satis altitudo muri exstructa videretur, Liv.: exstr. montes ad sidera summa, Ov.: im Bilde, in area sibi civitatem arbitratu suo, Cic. de rep. 2, 21. – 2) insbes.: a) hoch aufschichten = aufhäufen, materiam, Caes.: stramenta in acervum, Col.: solas divitias, Petron.: divitias in altum, Hor. – b) prägn., aufschichtend, -türmend mit etw. belegen, besetzen, hoch aufschichten, hoch auftürmen, focum lignis, Hor. – insbes. das v. pr. vom reichlichen Besetzen der Tafel usw., mensae conquisitissimis epulis exstruebantur, Cic.: exstructa mensa non conchyliis aut piscibus, sed multā carne subrancidā, Cic.: u. mensas posuere exstructas dapibus, Ov.: u. so bl. mensae exstructae, reichlich besetzte, volle, Cic.: exstructa canistra, hoch (mit Speisen) aufgetürmte, Hor. – II) übtr.: 1) im allg.: exstrue animo altitudinem excel-
    ————
    lentiamque virtutum, laß die ganze Hoheit und Herrlichkeit der Tugenden sich nun vor deinem Geiste emporbauen, Cic. de fin. 5, 71: deus exstruit alia, alia submittit, die Gottheit erhöht den einen, den andern stürzt sie, Sen. nat. qu. 3. praef. § 9. – 2) insbes.: a) anlegen, aufbauen, aufführen, verba ad poëticum quendam numerum exstructa, Cornif. rhet.: accurate non modo fundata, verum etiam exstructa disciplina, Cic.: facilius poëma exstrui (angelegt, verfertigt werden) posse quam controversiam, Petron. – b) (= exaggerare) durch Worte hervorheben und vergrößern (wie πυργοῦν), crimen unum multis atque saevis vocibus, Gell. 13, 25 (24), 12.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > exstruo

  • 11 exstruo

    ex-strŭo ( extr-), xi, ctum, 3, v. a., to pile or heap up (class.; syn.: struo, aedifico, condo, fundo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    magnum acervum (librorum),

    Cic. Att. 2, 2, 2; cf.:

    stramenta in acervum exstrui debent,

    to be heaped up, Col. 6, 3, 1:

    mensae conquisitissimis epulis exstruebantur,

    heaped, bountifully furnished, Cic. Tusc. 5, 21, 62:

    mensas,

    Plaut. Men. 1, 1, 25:

    caret exstructis mensis,

    Cic. de Sen. 13, 44; id. Pis. 27, 67; Ov. M. 11, 120; cf.

    canistros,

    to heap full, Hor. S. 2, 6, 105:

    focum lignis,

    id. Epod. 2, 43:

    exstructis in altum divitiis,

    id. C. 2, 3, 19:

    divitias,

    Petr. 84.—
    B.
    In partic. (acc. to struo, I. B. 1.), to build up, raise, rear, erect, construct:

    exstrui vetat (Plato) sepulcrum altius quam quod, etc.,

    Cic. Leg. 2, 27, 68:

    aedificium in alieno,

    id. Mil. 27, 74:

    monumentum, molem opere magnifico,

    id. Phil. 14, 12, 33:

    theatrum,

    Tac. A. 3, 72:

    tumulos,

    Caes. B. G. 6, 17, 4:

    aggerem in altitudinem pedum octoginta,

    id. B. C. 2, 1 fin.; id. B. G. 2, 30, 3; 7, 24, 1:

    turres,

    id. B. C. 3, 54, 1; 3, 112, 1; Sall. J. 23, 1:

    rogum,

    Cic. Fin. 3, 22, 76; Ov. F. 3, 546:

    quas (divitias) profundant in exstruendo mari et montibus coaequandis,

    to build up, fill with buildings, Sall. C. 20, 11:

    aream sibi sumpsit, in qua civitatem exstrueret arbitratu suo,

    Cic. Rep. 2, 11.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    verba sint ad poëticum quendam numerum exstructa,

    put together, constructed, Auct. Her. 4, 32, 44:

    poëma,

    Petr. 118:

    crimen unum vocibus multis,

    to exaggerate, magnify, Gell. 13, 24, 12.—
    B.
    In partic. (acc. to I. B.):

    exstrue animo altitudinem excellentiamque virtutum,

    build up, Cic. Fin. 5, 24, 71; cf.:

    non modo fundata sed etiam exstructa disciplina,

    id. ib. 4, 1, 1.—Hence, * ex-structus ( extr-), a, um, P. a., highbuilt, lofty:

    exstructissimae species aedificiorum,

    App. de Deo Socr. p. 54, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > exstruo

  • 12 stramentum

    strāmentum, i, n. [sterno, I.], that which serves for spreading or littering.
    I.
    Straw, litter (syn. palea):

    fasces stramentorum ac virgultorum incenderunt,

    bundles of straw, Hirt. B. G. 8, 15:

    desectam cum stramento segetem,

    Liv. 2, 5, 3; Cato, R. R. 5, 7.—Of a straw-bed:

    in stramentis pernoctare,

    Plaut. Truc. 2, 2, 23; Varr. R. R. 1, 50; Col. 6, 3, 1; Plin. 18, 7, 18, § 79; Phaedr. 2, 8, 23:

    si et stramentis incubet,

    Hor. S. 2, 3, 117 al.; cf.:

    antiquis enim torus e stramento erat,

    Plin. 8, 48, 73, § 193:

    stramentum ab stratu, quod id substernatur pecori,

    Varr. R. R. 1, 50, 3.—Of a thatched roof:

    casae, quae more Gallico stramentis erant tectae,

    Caes. B. G. 5, 43; Liv. 25, 39.—
    II.
    A covering, rug, coverlet, housing, etc. (very rare):

    mulorum,

    Caes. B. G. 7, 45: his verbis et vestimenta et stramenta contineri;

    sine his enim vivere neminem posse,

    bedclothes, Dig. 50, 16, 234:

    cameli,

    Vulg. Gen. 31, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > stramentum

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»